در  بخش روش های نصب – قسمت اول ، به بحثی کلی درباره گزینه های مختلف موجود در نصب کانال پرداخته می شود و نباید به عنوان راهنمایی گام به گام یا «دستورالعمل کار»  به آن نگاه شود. از آنجاییکه دستورالعمل های کار با توجه به تجهیزات بکار رفته، تفاوت می کنند، کاربر برای دریافت دستورالعمل های جامع تر باید با کارخانه سازنده تجهیزات تماس حاصل کند.

توجه: برخورد با خطوط لوله گاز یا انتقال نیرو (رو یا زیر زمین) در حین نصب می تواند خطرناك یا حتی مرگ آور باشد. حیاتی است که پیش از حفاری، اطمینان حاصل شود که همه خطوط خدماتی زیرزمینی (گاز، آب، برق وغیره) در محدوده طرح، موقعیت یابی و نشانه گذاری شده اند. توصیه می شود برای اطمینان از رعایت چنین اقدامات پیشگیرانه ای، با آژانس محلی تماس حاصل کنید. بعلاوه، قبل از نصب به کدهای NFPA ،NEC و NESC و همچنین هرگونه کد محلی قابل اعمال، مراجعه نمایید.

همچنان با شرکت توسن صنعت آپادانا تولیدکننده و ارائه کننده انواع لوله های پلی اتیلن، لوله آبیاری، نوار آبیاری و لوله دریپردار همراه باشید.

ملاحظات کلی

تنش های مکانیکی

تنش های مکانیکی، صرفنظر از روش مورد استفاده برای نصب، یکی از نگرانی های عمده در هنگام جایگذاری کانال ها هستند. تجاوز از حداکثر کشش مجاز یا حداقل شعاع خمش مجاز، می تواند موجب آسیب رسیدن به کانال شود. برای دریافت مقدار کشش مجاز، با تأمین کننده کانال، مشورت کنید.

تنش کششی

در هنگام جایگذاری کانال به روش کشیدن باید به تعداد پیچ ها، خم ها یا دو خم شدگی ها و نحوه توزیع آن ها در طول مسیر کشش، توجه نمود.

بارگذاری انتهایی  مقداری از کشش در کابل است که بواسطه جرم کانال در قرقره 4 و ترمزهای قرقره 5، بوجود می آید. بارگذاری انتهایی را به دو روش می توان کنترل نمود: استفاده از کمترین تعداد ترمز در هنگام خروج کانال از قرقره می تواند باعث کمینه شدن کشش شود عدم استفاده از ترمز، ارجحیت دارد. چرخش قرقره در مسیر خروج کانال از قرقره هم می تواند بارگذاری انتهایی را به کمترین حالت رساند. باید به منظور اطمینان از عدم تجاوز از حداکثر کشش مجاز برای نوع خاصی از کانال، نسبت به نصب هرزگردهای اطمینان  روی کانال، اقدام شود. هرزگرد مابین کابل بکسل  و گیره کشش  قرار می گیرد. برای هر کانال، نیازمند یک هرزگزد اطمینان هستیم.

شعاع خمش

اغلب اوقات، کانال ها را در مسیر گوشه های محل قرار می دهند و برای تکمیل عملیات کشش، نیازمند افزایش نیروی کشش هستیم.

تعیین حداقل شعاعی که می توان کانال را بدون تضعیف مکانیکی خواص کانال، به آن اندازه خم کرد، مهم است. جدول 14 – 3 را ملاحظه بفرمایید.

بیضوی شدگی مستقل از استحکام یا مدول کششی است اما بوسیله قطر، ضخامت دیواره و شعاع خمش، کنترل می شود. شعاع های لیست شده در بالا به عنوان حداقل شعاع خمشِ ممکن، بدون نیاز نگهدارنده، برای ایجاد بیضوی شدگی به میزان 5% می باشند. مقادیر ارائه شده در جدول بالا بر اساس حداقل ضخامت دیواره محاسبه شده اند و اولین تخمین درباره بیضوی شدگی کانال خمیده شده را به دست می دهند (شعاع خمش واقعی ممکن است اندکی کوچک تر باشد.

نصب زیرزمینی

سه روش اصلی در نصب زیرزمینی یا کارگذاری زیرزمینی عبارت اند از نصب در ترانشه، شخم زنی و حفر حفره که کلیت آن ها در زیر آمده است.

روش های نصب در ترانشه

در نصب با استفاده از ترانشه، مثل همه روش های دیگر، گونه های مختلفی از اجرای آن وجود دارد اما به طور کلی، دو گونه اصلی و سنتی آن عبارت اند از (نصب در ترانشه روباز) و (ترانشه زنی پیوسته) .

ترانشه روباز/ ترانشه پیوسته

نصب در ترانشه باز، همانگونه که از نامش پیداست، با کنَدن یک ترانشه روباز و خواباندن مستقیم کانال در آن صورت می گیرد و اغلب همراه با استفاده از مواد روپوشی است که به منظور حفاظت از کانال در برابر آسیب دیدگی های ناشی از خاك پیرامونی اش، بکار می روند. این نوع نصب با بهره گیری از دستگاه های پیشرفته ترانشه زنی که بصورت همزمان اقدام به برش ترانشه و برداشتن خاك می کنند، انجام می شود و می توان از آن برای جایگذاری کانال های چندگانه در مسافت های کوتاه یا طولانی، بهره برد. این روش که بیشتر در نصب لوله های تحت فشار و PVC متداول است، با جزئیات بیشتری در این کتاب راهنما تشریح شده است.

در ترانشه زنی پیوسته، عملیات جایگذاری کانال همراه با انجام ترانشه زنی، پیش می رود.

حفر ترانشه

ترانشه باید تا جای ممکن بصورت مستقیم، تراز و عاری از سنگ حفر شود. از منحنی هایی که کوچک تر از حداقل شعاع خمش کانال هستند، اجتناب کنید. گوشه های داخلی را به منظور افزایش شعاع خمش، مورد زیر بُری قرار دهید. در صورت وجود تغییرات ناگهانی در شیب ترانشه، باید از یک خاکریز برای نگهداشتن کانال استفاده شود.

ترانشه را در مسیر مورد نظر حفاری نمایید و همه صخره ها و سنگ های بزرگ را به منظور جلوگیری از آسیب به کانال، از کف ترانشه بردارید. برای دفع ضربه حاصل از نصب کانال در ترانشه، مقداری ماده نرم (مواد ریز عاری از سنگ) در ترانشه قرار دهید.

باید نسبت به حفر ترانشه های کمکی به همه محل هایی که محفظه های دو خم شدگی قرار دارند، اقدام شود. ترانشه های متقاطع باید بگونه ای حفر شوند که فضای لازم برای ایجاد خمش های پیچ در کانال را فراهم آورند. ترانشه را پرکرده و به میزان لازم آن را متراکم کنید. به منظور جلوگیری از نشست خاکریز ترانشه، ترانشه را مورد کوبش قرار دهید.

جایگذاری کانال

یکی از ملاحظات مهم در نصب کانال های پلی اتیلنی در ترانشه های روباز، لزوم صاف کردن کانال و از بین بردن »حالت پیچه ای «باقی مانده در کانال در اثر پیچیده شدن روی قرقره ها در مدت طولانی است که می تواند باعث ایجاد مسیرهایی پیچ در پیچ برای کابل شده و نصب کابل را با چالش های جدی روبرو کند. نصب کانال را می توان با کشیدن کانال از یک قرقره ثابت به درون ترانشه یا خواباندن کانال از یک قرقره متحرك که به کامیونی وصل شده، به درون ترانشه به انجام رسانید.

در هنگام جایگذاری کانال های چندگانه در ترانشه، باید از فاصله گذار استفاده شود. فاصله گذار از پیچیده شدن کانال ها روی هم و به درون یکدیگر، ممانعت می کند. اگر راستای کانال ها بصورت مستقیم حفظ شود، تنش وارد بر کابل برای کشیدن آن در مسیر کاهش می یابد. در صورت وجود آب در ترانشه و یا در هنگام استفاده از دوغاب های سیمانی خیلی رقیق، می توان با استفاده از فاصله گذارها از شناور شدن کانال جلوگیری نمود.

خاکریزی

بهترین کار آن است که بهترین نوع خاك در رو و اطراف کانال قرار داده شود. سنگ های بزرگ را مستقیماً روی کانال قرار ندهید. حداقل 2 تا 4 اینچ ( 5 تا 10 سانتی متر) خاك یک دست و تمیز را به عنوان ضربه گیر در اطراف و روی کانال قرار دهید.

یکی از اقدامات خوب برای حصول اطمینان از محافظت دراز مدت از تأسیسات زیر زمینی، استفاده از ماسه به عنوان لفافی برای کانال است. این کار موجب فراهم آوردن محیطی پایدار تر برای کانال شده، از بروز آسیب به آن توسط سنگ ها جلوگیری می کند و به آب اجازه می دهد که براحتی از کانال تخلیه شود. مهم تر از آن، حفاظتی است که این ماسه می تواند در حفاری های آتی در نزدیکی تأسیسات شما از کانال به عمل آورد. مشاهده تغییرات ظاهری در خاك، احتمال وجود تجهیزاتی مدفون در محل را نشان می دهد. البته نباید از این دانسته به عنوان جایگزینی برای نوارهای هشداردهنده استفاده شود، بلکه به عنوان یک داده تکمیلی می توان از آن بهره برد.

معمولا در هنگام خاکریزی باید نوار هشداردهنده را 1 تا 3 فوت بالای کانال، قرار داد.

شخم زنی

شخم زنی، در صورتی که فضای موجود امکان استفاده از آن را فراهم کند (مثل مناطق شهری) روش نصب ترجیحی در اجراهای پیوسته و طولانی است. در نصب های شخمی از یک تیغه شخم زنی (که بوسیله یک تراکتور کشیده می شود یا روی یک خودرو ریلی جایگذاری شده است) برای شکافتن زمین استفاده شده و جایگذاری کابل از مسیر یک تیوب تغذیه که مستقیماً روی تیغه شخم زنی جایگذاری شده است، در عمق مورد نظر انجام می شود. تفاوت اصلی بین شخم زنی و ترانشه زنی پیوسته آن است که در ترانشه زنی، خاك در واقع از ترانشه برداشته می شود در حالیکه در شخم زنی، خاك در هنگام خواباندن کانال، فقط جابجا می شود.

برای کسب توصیه های فنی درباره طراحی تیغه شخم زنی و تیوب های تغذیه، با کارخانه سازنده تجهیزات شخم زنی مشاوره نمایید.

بسیار توصیه می شود که تیغه شخم زنی و تیوب تغذیه تک یا دوگانه ای داشته باشید که حرفه ای باشد و اندازه تیوب حداقل 5/ 0 اینچ ( 1/25 سانتی متر) بزرگ تر از بزرگ ترین کانال مورد نظر برای نصب بوده و هیچ انحنایی با شعاع کوچک تر از حداقل شعاع خمش بزرگ ترین کانال را نداشته باشد. توصیه می شود بسته به شرایط و قطر کانال، از لوله های DR 11 یا DR 9 استفاده شود.

ممکن است در مقررات محلی خواسته شده باشد که نوارهای هشداردهنده را همراه با کابل، شخم بزنید. بیشتر کارخانجات، تیغه های شخم زنی تولید می کنند که کابل و نوار را بطور همزمان دفن می نمایند.

گونه های شخم زنی

چندین گونه از نصب با استفاده از شخم زنی وجود دارد. تعدادی از آن ها به اختصار در ادامه توصیف شده اند:

• شخم زنی لرزشی

  – در این روش از یک تیغه لرزان استفاده می شود و می توان در آن از تراکتوری کوچک تر از آنچه در شخم زنی استاتیک مورد استفاده قرار می گیرد، استفاده نمود.

• شکافتن و شخم زنی

  – از این روش در مواقعی که موانع سرسختی (مثل ریشه گیاهان) در مسیر راه قرار دارند استفاده می شود و در آن از یک خیش (بدون کانال) برای ترکاندن زمین و از بین بردن مانع بهره گرفته می شود که صدها یارد جلوتر از شخم زن اصلی و کانال است.

• روش کشیدن خیش ها

  – کانال بجای نصب از یک قرقره که با شخم زن حرکت می کند، از یک قرقره ثابت که پشت شخم زن قرار گرفته به مسیر ترانشه شخم خورده، کشیده می شود.

حفره های جهت دار

حفاری جهت دار امکان نصب کانال را در زیر موانعی که امکان انجام شخم زنی و ترانشه زدن متداول در آن ها نیست، مثل رودخانه ها یا بزرگراه ها، فراهم می کند. این روش نصب منحصر بفرد را که بر یکی از قابلیت های توانی اصلی پلی اتیلن – یعنی انعطاف پذیری آن -استوار است، می توان در مسافت های طولانی به اجرا گذاشت.

حفاری جهت دار با استفاده از یک میله حفاری تحت کنترل 4 و به منظور ایجاد یک مسیر عبور برای کانال، انجام می شود. اپراتور تجهیزات می تواند عمق و مسیر حفاری را کنترل کند. بحث جامعی درباره این روش نصب در فصلی از این کتاب راهنما با عنوان « استفاده از لوله های پلی اتیلن در حفاری جهت دار افقی» ارائه شده است. همچنین برای کسب دستورالعمل های کاری و هشدارهای ایمنی، با تأمین کننده این تجهیزات، مشورت نمایید.

توصیه می شود بسته به شرایط و قطر کانال، از لوله های DR 11 یا DR 9 استفاده شود.